W rytmie bossa novy i samby, czyli Igrzyska Olimpijskie w Rio de Janeiro 2016
W piątym odcinku cyklu „Igrzyska XXI wieku” opowiemy o pierwszych igrzyskach olimpijskich na kontynencie południowoamerykańskim.
Brazylia, ogromny kraj o skrajnych przeciwnościach, przepięknej urodzie i groźnej przestępczości. Wielkie bezrobocie i skandale polityczne na szczytach władzy. Dwa lata wcześniej odbywały się w tym kraju mistrzostwa świata w piłce nożnej. I chociaż Brazylijczycy są zakochani w futbolu, to mistrzostwom towarzyszyła fala społecznych protestów. Podobnie było z igrzyskami. „Mamy swoje problemy, po co nam igrzyska” – to częste opinie mieszkańców. Igrzyska kosztują miliardy, co wobec największej od ponad 30 lat recesji, ogromnej korupcji, pladze wirusa zico, nędzy przeludnionych faweli – to musiało budzić społeczne rozgoryczenie.
CEREMONIA OTWARCIA
„Chcemy pokazać, że świat jest jednością, że potrafimy radować się tym, że mieszkamy na pięknej planecie Ziemi” – takie słowa padły w czasie ceremonii otwarcia igrzysk. Czy igrzyska stały się szansą dla poprawy sytuacji w kraju tak wielu konfliktów, czy były tylko „zabawką”, kosztownym kaprysem dla najbogatszych?
Ceremonia otwarcia igrzysk to „wielka prywatka”, jak mówili komentatorzy. Na „Maracanie” królowała bossa nova i samba. Kilkadziesiąt tysięcy widzów tańczyło na trybunach. Organizatorzy opowiedzieli historię Brazylii. 207 narodowych ekip przemaszerowało przez stadion w kolorowym świecie świetlnego pokazu. Pełniący obowiązki prezydenta Michel Temer został podczas przemówienia wygwizdany. Pojawiło się motto igrzysk: „Um Mundo novo” czyli „Nowy Świat”. Brazylia – nowy świat? Znicz zapalił maratończyk, Vanderlai Lima, który na igrzyskach w Atenach zmierzając po zwycięstwo został zepchnięty z trasy przez kibica-fanatyka i dobiegł do mety na trzecim miejscu. Chorążymi w poszczególnych ekipach byli słynni sportowcy. Ekipę Hiszpanii prowadził Rafael Nadal, Danii Caroline Woźniacki, USA Mark Phelps, a reprezentację Polski Karol Bielecki. Było bajkowo.
GWIAZDY IGRZYSK
– Po raz kolejny na IO wymieniamy te same dwa nazwiska. Znowu pełnym blaskiem świeciły gwiazdy pływania i sprintu.
31-letni MICHAEL PHELPS – zdobywa w Rio 5 złotych medali i 1 srebrny. Trzy amerykańskie sztafety w składzie z Michaelem są najlepsze, ponadto dystanse 200 metrów kraulem i motylkiem stają się jego łupem, przegrywa wyścig na 100 m kraulem z Singapurczykiem! Łącznie na swoich igrzyskach Phelps zdobywa 23 złote, 3 srebrne i 2 brązowe medale. Multimedalista wszechczasów! Internet aż huczy od komentarzy. Oto jeden z nich: „…to jest chore, w sportach drużynowych można zdobyć tylko jeden medal, a taki Phelps popływa na 50, 100, 200 metrów, żabką, kraulem, motylkiem i ma tych medali jak ciulnięty. Gdyby zrobili biegi tyłem i bokiem to i Bolt miałby tych medali więcej…”. Coś w tym jest!
– USAIN BOLT zdobywa swoje. Po raz trzeci wygrywa 100 i 200 metrów, stając się tym samym niekwestionowanym królem olimpijskich sprintów. Dokłada jeszcze złoto w sztafecie.
– Młodziutka, 19-letnia KATE LEDECKY, jest nową gwiazdeczką pływania. Kate zdobywa 4 złote medale i 1 srebrny bijąc dwa rekordy świata na 400 i 800 metrów dowolnym.
– SIMONA BILES, kolejna Amerykanka, ale tym razem gimnastyczka. Maleńka Simona jest najlepsza w wieloboju indywidualnym i wraz koleżankami także w wieloboju drużynowym, ponadto wygrywa skok i ćwiczenia wolne stając się ulubienicą publiczności i mediów.
– JASON KENNY, brytyjski kolarz torowy był w Rio królem welodromu. Zdobył 3 złote medale: w sprincie indywidualnym i drużynowym oraz w keirinie, powtarzając swoje osiągnięcie z igrzysk w Londynie. Dlatego przechodzi do historii olimpijskiego kolarstwa torowego.
– DANUTA KOZAK, węgierska kajakarka. Jej matka to Polka. Kozak zdobywa 3 złote medale w K1, K2 i K4. Ktoś powiedział: „Nie chcieli jej w polskiej kadrze, to teraz niech żałują…”.
-I na koniec wymieńmy fenomenalnego 400-metrowca z Południowej Afryki. WAYDE VAN NIEKERK przebiegł 400 metrów w czasie 43,03 bijąc rekord świata Johnsona o 0,15 sekundy. Wayde wyprzedził drugiego na mecie o 20 metrów. To był prawdziwy nokaut. Kosmiczny bieg!
OLIMPIJSKIE FATUM
„Jeśli coś ma pójść źle, to pójdzie źle” – to jedno z praw Murph’ego sprawdzało się w Rio co do joty. Oto oficer ochrony został postrzelony w głowę, kamera tv spadla z 20 metrów i raniła 7 osób, zabłąkane kule dwukrotnie lądowały na obiektach jeździeckich… i Fajdek odpadł w eliminacjach. …
FAWORYCI PRZEGRYWAJĄ
Nie tylko PAWEŁ FAJDEK sprawił zawód. Przegrywa niepokonany przed igrzyskami, RENAUD LAVILLENIE. W konkursie skoku o tyczcie Francuza pokonuje Brazylijczyk, THIAGO BRAZ DE SILVA skacząc 6,03 m. W tenisie kobiet odpadają siostry WILLIAMS, MUGURUZA, WOŹNIACKI i …. AGNIESZKA RADWAŃSKA. W turnieju mężczyzn przegrywa DJOKOVIC! W turnieju rugby wcześnie przegrywają wielcy faworyci: teamy AUSTRALII i NOWEJ ZELANDII. I można by tak dalej….
MEDALE POLAKÓW
Dwa złote medale to dzieło:
– ANITY WŁODARCZYK – w rzucie młotem bije w tym konkursie rekord świata rzucając 82,29;
– dwójki podwójnej w wioślarstwie: MAGDALENY FULARCZYK i NATALII MADAJ, które wygrywają na przepięknym torze regatowym u stóp pomnika Chrystusa Odkupiciela.
– Srebro, po pasjonującym wyścigu w kolarstwie górskim zdobywa MAJA WŁOSZCZOWSKA. Stojąc na podium Maja zakłada na medal krążek poświęcony jej nieżyjącemu trenerowi Markowi Galińskiemu. Hołd dla jego pracy.
– PIOTR MAŁACHOWSKI już cieszył się ze złota, ale w ostatniej kolejce wyprzedza go Niemiec Harting. Piotr wystawił swój medal na aukcję, by pomóc w leczeniu chorego dziecka. I tak się stało, medal wykupili Kulczykowie.
– Kajakarka, MARTA WALCZYKIEWICZ popłynęła na 200 m po srebro, przegrywając tylko ze swoją odwieczną rywalką Nowozelandką Lisą Carrington. Po wyścigu powiedziała: „To jest medal olimpijski o którym marzyłam przez dwadzieścia lat swojej kariery…”.
– Brązowe medale zdobyła wioślarska czwórka podwójna w składzie: MONIKA CIACIUCH, AGNIESZKA KOBUS, MARIA SPRINGWALD, JOANNA LESZCZYŃSKA. A także dwójka kajakarek KAROLINA NAJA i BEATA MIKOŁAJCZYK;
– niespodziankę sprawiła MONIKA MICHALIK, która wywalczyła brąz na zapaśniczej macie;
– WOJCIECH NOWICKI, który godnie zastąpił na podium Pawła Fajdka;
– oraz RAFAŁ MAJKA, który w wyścigu szosowym, na kilka kilometrów przed metą prowadził, ale dwaj rywale okazali się mocniejsi. Majka na trzecim miejscu. Tym samym Majka nawiązał do dawnych sukcesów polskich kolarzy: Czesława Langa, srebro na igrzyskach w Moskwie i czwórki w wyścigu drużynowym na 100 km w roku 1988, w Seulu Jaskuła, Halupczok, Sypytkowski i Leśniewski zdobyli także srebrny medal;
– brąz wywalczyła także OKTAWIA NOWACKA w pięcioboju nowoczesnym. Oktawia prowadziła po trzech konkurencjach, ale w biegu łączonym ze strzelaniem nie dała rady utrzymać przewagi. Przybiegła na miejscu trzecim.
Przegranych w polskiej ekipie było sporo. Liczyliśmy na więcej medali. Ale, jak to się mówi, to jest sport. Chociażby siatkarze, miał być medal a przegrali w ćwierćfinale z Rosją.
KONTROWERSJE PŁCI
Najbardziej budzącą wątpliwości, czy nawet oburzenie był bieg na 800 metrów kobiet. Zwyciężczyni Caster Semenya i pozostałe dwie medalistki miały zdecydowanie zawyżone wskaźniki testosteronu. Czy powinny startować? Polka, Joanna Jóźwik była w tym biegu piąta.
PIŁKA NOŻNA
Olimpijski turniej piłki nożnej w Brazylii. Mimo, że w składach ekip może grać tylko 3 piłkarzy powyżej 23 roku życia, to i tak piłka nożna ma swoje miejsce w olimpijskiej hierarchii. Brazylia dwa lata wcześniej na rozgrywanych w tym kraju mistrzostwach świata przegrywa sensacyjnie mecz półfinałowy z Niemcami 1:7. To była prawdziwa klęska, piłkarski nokaut. Niemal każdy strzał Niemców zamieniał się w bramkę. Teraz na igrzyskach Brazylia dostała szansę na rewanż. Finał na „Maracanie”, która mieści około 80 tysięcy widzów, ale w roku 1950 kiedy była zbudowana i rozegrano na niej pamiętny finał mistrzostw świata, mieściła 200 tysięcy ludzi. A tamten finał w roku 1950, skończył się dla całej Brazylii niemal tragicznie. Gospodarze przegrali z Urugwajem 1:2. Ale w 2016 roku na „Maracanie” w finale mecz Brazylia-Niemcy. 90 minut meczu i 30 minut dogrywki nie przynoszą rozstrzygnięcia. Rzuty karne. Niemcy nie strzelają jednego karnego. Neymar w ostatnim strzale, nie pudłuje. 5:4 w karnych dla Brazylii. Szał na trybunach i karnawał w całej Brazylii. Brazylia ma złoto w piłce nożnej na igrzyskach olimpijskich.
KLASYFIKACJA IGRZYSK
Najlepsi Amerykanie. Sportowcy tego kraju zdobywają 121 medali, w tym 46 złotych, 37 srebrnych i 38 brązowych. Ale pewną niespodzianką jest znakomita postawa Brytyjczyków. W klasyfikacji znaleźli się na drugim miejscu z 67 medalami z podziałem: 27-23-17. Na miejscu trzecim Chiny, a na czwartym Rosja. Polska z 11 medalami (2-3-6) znalazła się na miejscu 33. Ale jeśli spojrzymy na koniec tabeli to jest tam Finlandia z 1 brązowym medalem i z podobnym dorobkiem Austria. Pewnie oba te kraje odbiją sobie na igrzyskach zimowych.
Na organizację igrzysk wydano ponad 11 miliardów euro. 2/3 tej sumy było przeznaczone na infrastrukturę „niesportową”. Ale igrzyska sfinansowano zmniejszając wydatki na edukację, zdrowie, ochronę środowiska. Prace infrastrukturalne spowodowały przymusowe wysiedlenia. Miasto Rio de Janeiro ogłosiło bankructwo, aby mogło prosić o wsparcie rządowe. „Zastaw się a postaw się”. Igrzyska w Rio de Janeiro za nami. Olimpijska flaga wędruje do Tokio.
VINICIUS i TOM – to maskotki igrzysk w Rio. Maskotki prezentują brazylijską przyrodę i mają cechy kotów, małp i ptaków. Mają one odzwierciedlać różnorodność kultury i ludzi w Brazylii.
Jan Wieteska